GÖKÇEBEY İLÇESİ’NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ
1990 yılına kadar Devrek İlçesi'ne bağlı bir bucak iken bu tarihte ilçe yapılan Gökçebey, Zonguldak ilinin tarıma elverişli ender yörelerinden biri olan Filyos Çayı çevresinde yer alır.
1990 yılında ilçe haline geldiğinde 20 köye sahip olup toplam nüfusu 30.428 kişidir.
2000 yılında ise merkeze bağlı 18 köy ve 2 beldeye sahip olup toplam nüfusu 25.588 kişidir. (DİE, NÜFUS İSTATİSTİKLERİ:2000)
Araştırma alanında yer alan yerleşmelerden 2000 yılı nüfus sayımı itibariyle nüfusu 2000’den fazla olan yerleşmeler Gökçebey İlçe Merkezi (7939) ve Bakacakkadı Beldesidir (2957) .
Ayrıca Gökçebey İlçesi'nin 2000 yılı itibariyle Zonguldak ilinin toplam nüfusu içindeki payı % 4,15’tir.
NÜFUSUN GELİŞİMİ VE NÜFUS HAREKETLERİ
Gökçebey İlçesi’nin nüfus artış hızı 1935 ile 2000 yılları arasında Türkiye nüfus artış hızından ‰ 14 az Zonguldak nüfus artış hızından ‰ 5 fazladır.
GÖKÇEBEY’DE NUFUS ARTIŞI VE NÜFUS ARTIŞLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
|
1935
|
2000
|
Artış
|
Binde Artış Hızı
|
GÖKÇEBEY
|
9.953
|
25.588
|
15.635
|
15
|
ZONGULDAK
|
322.108
|
615.509
|
293.491
|
10
|
TÜRKİYE
|
16.158.018
|
67.803.927
|
51.645.909
|
29
|
Araştırma alanımızda Osmanlı Devleti dönemine ait nüfus kayıtlarında nüfusun 3000 kişi olduğu tahmin edilmektedir.
Cumhuriyet’in ilanından sonra sistemli olarak nüfus sayımlarından 1935 sayımından itibaren sağlıklı bilgilere ulaşabilmekteyiz.
Gökçebey İlçesi’nin nüfusu genel olarak incelendiğinde; 1935 yılında 9953 olan nüfusun 1990 yılında 30.428 kişi, 2000 yılında ise 25.588 kişi olduğu görülmektedir.
Sayım dönemlerine baktığımızda ilçe nüfusu 1950–1955 ve 1990–2000 dönemleri dışında sürekli artış göstermiştir.
SAYIM YILLARINA GÖRE GÖKÇEBEY İLÇESİ’NİN NÜFUSU(1935–2000)
Yıl
|
Erkek
|
Kadın
|
Toplam
|
1935
|
4465
|
5488
|
9953
|
1940
|
4520
|
5560
|
10.080
|
1945
|
4906
|
5712
|
10.618
|
1950
|
-
|
-
|
12.057
|
1955
|
4747
|
5426
|
10.173
|
1960
|
5518
|
6150
|
11.668
|
1965
|
5868
|
6836
|
12.704
|
1970
|
6889
|
7894
|
14.783
|
1975
|
7651
|
8465
|
16.116
|
1980
|
8785
|
9884
|
18.669
|
1985
|
9808
|
10.966
|
20.774
|
1990
|
14.256
|
16.172
|
30.428
|
2000
|
12.205
|
13.383
|
25.588
|
GÖKÇEBEY İLÇESİ’NİN SAYIM YILLARINA GÖRE NÜFUS ARTIŞI VE NÜFUS ARTIŞ HIZI
Dönemler
|
Nüfuslar
|
Artış
|
Artış Hızı(Binde)
|
1935-1940
|
9953
|
10080
|
127
|
|
1940-1945
|
10080
|
10618
|
538
|
|
1945-1950
|
10618
|
12057
|
1439
|
|
1950-1955
|
12057
|
10173
|
-1884
|
-33.4
|
1955-1960
|
10173
|
11668
|
1495
|
27.8
|
1960-1965
|
11668
|
12704
|
1036
|
17.1
|
1965-1970
|
12704
|
14783
|
2079
|
30.7
|
1970-1975
|
14783
|
16116
|
1333
|
17.4
|
1975-1980
|
16116
|
18669
|
2553
|
29.8
|
1980-1985
|
18669
|
20774
|
2105
|
21.5
|
1985-1990
|
20774
|
30428
|
9654
|
79.3
|
1990-2000
|
30428
|
25588
|
-4840
|
-17.1
|
1950–1955 döneminde ‰ 33,4 oranında düşmüştür. Bu düşüşün nedeni;1950’li yıllarda başlayan şehirleşme hareketlerine bağlı olarak kırdan şehire yapılan göçlerdir.
1955–1960 döneminde iyileşen sağlık koşulları, savaşların tamamen bitmesiyle insanların kendilerini daha güvende hissetmeleri sonucu nüfus artış oranı bir önceki döneme göre ‰ 60 oranında artarak ‰ 27,8 olarak gerçekleşmiştir.
1960–1965 döneminde Almanya’ya olan işçi göçleri nedeniyle nüfus artış oranı ‰ 10 oranında düşerek ‰ 17,1 olarak gerçekleşmiştir.
1965–1970 döneminde ise Tefen’in Gökçebey adını alarak bucak olması ve çevre köyleri kendine bağlamasının da etkisiyle 2079 kişi birden artmış ve artış oranı ‰ 30,7 olmuştur.
1970–1975 döneminde Almanya’ya olan işçi göçlerinin etkisinin devam ettiğini görmekteyiz. Buna bağlı olarak artış hızı bir önceki döneme göre azalmış ve ‰ 17,4 oranında artmıştır.
1975–1980 döneminde ise Almanya’ya giden I.işçi kafilesinde görülen dönüşlerle nüfus bir önceki döneme göre ‰ 13 dolayında artmış ve nüfus artış hızı ‰ 29,8 olarak gerçekleşmiştir.
1980–1985 döneminde Almanya’ya giden işçilerin ailelerini yanlarına almalarıyla nüfus artış hızı ‰ 8 oranında gerilemiştir ve ‰ 21,5 oranında artmıştır.
1985–1990 döneminde ise 1990 yılında Gökçebey’in ilçe olması nedeniyle kendine 6 yeni köy bağlanmıştır ve buna bağlı olarak nüfus artışında adeta bir patlama görülmüş ve nüfus artış oranı 3 kattan fazla artarak ‰ 79,3 olarak gerçekleşmiştir.
1990–2000 döneminde ilçe nüfusunda tekrar bir azalma görülmektedir. Nüfus artış oranı ‰ 17,1 oranında eksi değer vermektedir. Bu düşüşün nedenleri;
— İlçe'de Ağustu Deresi'nin taşmasıyla yaşanan sel felaketi
— İlçe'de önemli bir istihdam alanı olan Kılınç Seramik Fabrikası'nın taşınmasıdır.
1990-2000 YILLARI ARASINDA NÜFUSUN ARTAN VE AZALAN KÖYLER
Köyler
|
1990
|
2000
|
Artış(%)
|
BAKACAKKADI
|
2644
|
2957
|
11,8
|
ALİUSTA
|
670
|
442
|
-34
|
AKTARLA
|
1184
|
839
|
-29
|
BAKİLER
|
1221
|
942
|
-22,8
|
BODAÇ
|
618
|
559
|
-9,5
|
ÇUKUR
|
1404
|
1349
|
-3,9
|
DAĞDEMİRCİLER
|
1511
|
1449
|
-4,1
|
DUHANCILAR
|
1702
|
985
|
-42,1
|
GAZİLER
|
507
|
395
|
-22
|
HACIMUSA
|
2006
|
1747
|
-12,9
|
KARABAŞLI
|
748
|
570
|
-23,7
|
MUHARREMLER
|
2284
|
692
|
-69,7
|
NAMAZGAH
|
1225
|
1148
|
-6,2
|
ÖRMECİ
|
1588
|
1215
|
-23,4
|
UZUNAHMETLER
|
633
|
485
|
-23,3
|
VEYİSOĞLU
|
479
|
352
|
-26,5
|
NÜFUSUN DAĞILIŞI VE NÜFUS ÖZELLİKLERİ
Genel olarak yerleşmelerin dağılışında jeomorfolojik özellikler, iklim, bitki örtüsü ve ekonomik faaliyetler etkili olur.
Araştırma alanımızda yerleşmelerin dolayısıyla nüfusun dağılışı üzerinde baskın faktör jeomorfolojik özelliklerdir. Buna bağlı olarak nüfusun %90’ı sırtta toplanmıştır.
Bu durumu en iyi yerleşmeleri yükselti basamaklarına ayırarak görebiliyoruz. Buna göre; yerleşmeler en fazla 100-225m’ler arasında toplanmıştır. Bu basamakta köy ve 1 kasaba bulunmaktadır. Bunlar; Gaziler, Uzunahmetler, Çukur, Karabaşlı, Üçburgu, Veysioğlu, Bakiler, Ömerci köyleri ve Bakacakkadı kasabasıdır.2000 yılı nüfus sayımına baktığımızda nüfusun %52.36’sı (9242) bu yükselti basamağında yaşamaktadır.
Nüfusun en seyrek olduğu yükselti basamağı 601–725 m’ler arasıdır. Bu arlıkta 1 köy bulunmaktadır.(Pazarlıoğlu)Nüfusun yalnızca %3’ü bu yükselti basamağında yaşamaktadır.
Araştırma sahamızda nüfusu 2000’den fazla olan köy sayısı 1990 yılına kadar hiç yoktur.1990 yılında ise Bakacakkadı ve Hacımusa’nın nüfusları 2000’i geçmiştir ve kasaba statüsüne kavuşmuşlardır.2000 yılına geldiğimizde Bakacakkadı (2957)hala 2000’nin üzerinde değer gösterirken Hacımusa’nın 1747 kişiye düştüğü görüyoruz.
GÖKÇEBEY İLÇE MERKEZİNDE NÜFUSUN YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI
YAŞ GRUPLARI
|
2000
|
ERKEK
|
KADIN
|
TOPLAM
|
%
|
0-14
|
1122
|
1003
|
2152
|
27
|
15-64
|
2630
|
2738
|
5368
|
67
|
65 +
|
185
|
261
|
446
|
5,6
|
TOPLAM
|
3937
|
4002
|
7966
|
100
|
|